اسید لاکتیک چیست؟

اسید لاکتیک شکلی از اسیدوز متابولیک است و زمانی شروع می شود که فرد اسید لاکتیک را بیش از حد تولید کند یا از آن کمتر استفاده کند و بدن قادر به سازگاری با این تغییرات نباشد.

افراد با اسیدوز لاکتیک در حذف اسید اضافی از بدن با کبد و گاهی کلیه های خود مشکل دارند. اگر سرعت تولید اسید لاکتیک بیشتر از سرعت حذف آن باشد، سطح اسیدیته در مایعات بدن مانند خون افزایش می یابد.

این تجمع اسید باعث عدم تعادل در سطح pH بدن می شود که همیشه به جای اسیدی بودن تاحدودی قلیایی است. چند نوع مختلف اسیدوز وجود دارد.

تجمع اسید لاکتیک زمانی اتفاق می افتد که اکسیژن کافی در عضلات برای تجزیه گلوکز و گلیکوژن وجود نداشته باشد. به این متابولیسم بی هوازی می گویند.

دو نوع اسید لاکتیک وجود دارد L-lactate و D-lactate . بیشتر اشکال اسیدوز لاکتیک ناشی از ال لاکتات بیش از حد است.

دو نوع اسید لاکتیک وجود دارد، نوع A و نوع B

• اسیدوز لاکتیک نوع A در اثر هیپوپرفیوژن بافتی ناشی از هیپوولمی، نارسایی قلبی، سپسیس یا ایست قلبی ریوی ایجاد می شود.
• اسیدوز لاکتیک نوع B به دلیل اختلال در عملکرد سلولی و نواحی موضعی هیپوپرفیوژن بافت ایجاد می شود.

اسیدوز لاکتیک دلایل زیادی دارد که اغلب قابل درمان است. اما در صورت عدم درمان، ممکن است خطرناک باشد.

علائم اسیدوز لاکتیک چیست؟

علائم اسیدوز لاکتیک اغلب در بسیاری از مشکلات سلامتی مشخص است. در صورت داشتن این علائم، باید بلافاصله به پزشک خود مراجعه نمایید. پزشک می تواند علت اصلی را مشخص نماید.

همچنین ببینید:

برای بهبود سلامتی تان این کار ها را انجام دهید!

چندین علامت اسیدوز لاکتیک نشان دهنده یک وضعیت اورژانسی است:

• تنفس با بوی میوه (نشانه احتمالی از یک عارضه جدی دیابت، به نام کتواسیدوز)
• گیجی
• یرقان یا زردی (زردی پوست یا سفیدی چشم)
• مشکل در تنفس

با داشتن هر کدام از این علائم به اورژانس مراجعه نمایید.

سایر علائم اسیدوز لاکتیک عبارتند از:

• خستگی مفرط
• گرفتگی یا درد عضلانی
• ضعف بدن
• احساس ناراحتی جسمی
• درد یا ناراحتی شکم
• اسهال
• کاهش اشتها
• سردرد
• ضربان قلب سریع

علت اسیدوز لاکتیک چیست؟

اسیدوز لاکتیک طیف وسیعی از علل زمینه‌ای دارد، از جمله مسمومیت با مونوکسید کربن، وبا، مالاریا و خفگی.

برخی از علل رایج عبارتند از:

بیماری قلبی

مشکلاتی مانند ایست قلبی و نارسایی احتقانی قلب ممکن است جریان خون و اکسیژن را در سراسر بدن کاهش دهد. این موضوع می تواند سطح اسید لاکتیک را افزایش دهد.

عفونت شدید (سپسیس)

هر نوع عفونت شدید ویروسی یا باکتریایی می تواند باعث سپسیس شود. افراد مبتلا به سپسیس ممکن است افزایش اسید لاکتیک را تجربه کنند که ناشی از کاهش جریان اکسیژن است.

اچ آی وی

داروهای HIV، مانند مهارکننده های نوکلئوزید ترانس کریپتاز، می توانند سطح اسید لاکتیک را افزایش دهند و همچنین ممکن است باعث آسیب کبدی شوند. این امر فرآیند لاکتات را برای بدن دشوارتر می سازد.

سرطان

سلول های سرطانی اسید لاکتیک تولید می کنند. این تجمع اسید لاکتیک ممکن است با کاهش وزن و پیشرفت بیماری تسریع شود.

سندرم روده کوتاه

افرادی که روده کوتاه دارند ممکن است تجمع اسید لاکتیک D را تجربه کنند که ناشی از رشد بیش از حد باکتری ها در روده کوچک است. افرادی که جراحی بای پس معده انجام داده اند نیز ممکن است به اسیدوز D لاکتیک مبتلا شوند.

مصرف استامینوفن

استفاده منظم و مکرر از استامینوفن می تواند باعث اسیدوز لاکتیک شود، حتی اگر در دوز صحیح مصرف گردد. این به این دلیل است که می تواند باعث تجمع اسید پیروگلوتامیک در خون شود.

اعتیاد مزمن به الکل

مصرف بیش از حد الکل در مدت زمان طولانی می تواند منجر به اسیدوز لاکتیک و کتواسیدوز الکلی شود. در صورت عدم درمان کتواسیدوز الکلی یک وضعیت کشنده است، اما می توان با هیدراتاسیون داخل وریدی (IV) و گلوکز با آن مبارزه کرد.

الکل سطح فسفات را افزایش می دهد که بر کلیه ها تأثیر منفی می گذارد. این باعث می شود PH بدن اسیدی تر شود.

ورزش یا فعالیت بدنی شدید

اگر بدن شما اکسیژن کافی برای تجزیه گلوکز در خون را نداشته باشد، می‌تواند به‌دلیل ورزش شدید باعث تجمع موقت اسید لاکتیک شود. این موضوع می تواند باعث احساس سوزش در توده های عضلانی و تهوع و ضعف شود.

اسیدوز لاکتیک و دیابت

دسته خاصی از داروهای خوراکی دیابت، به نام بیگوانید، می تواند باعث افزایش سطح اسید لاکتیک شود.

متفورمین یکی از این داروها است. این دارو برای درمان دیابت استفاده می شود و همچنین ممکن است برای شرایط دیگر مانند نارسایی کلیوی نیز تجویز گردد. متفورمین همچنین برای درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک استفاده می شود.

در صورت داشتن دیابت، اگر بیماری کلیوی نیز وجود داشته باشد، اسیدوز لاکتیک ممکن است بیشتر نگران کننده باشد. اگر مبتلا به دیابت هستید و علائم اسیدوز لاکتیک را تجربه کردید، فورا به اورژانس مراجعه نمایید.

همچنین ببینید:

کتواسیدوز دیابتی چیست؟ بررسی علائم کتواسیدوز

اسیدوز لاکتیک چگونه تشخیص داده می شود؟

اسیدوز لاکتیک از طریق آزمایش خون ناشتا تشخیص داده می شود.

گزینه های درمان اسیدوز لاکتیک

بهترین راه برای درمان اسیدوز لاکتیک، درمان علت اصلی آن است. به همین دلیل درمان ها متفاوت است.

اسیدوز لاکتیک گاهی اوقات نشان دهنده یک اورژانس پزشکی است. این نیاز به درمان علائم، صرف نظر از علت اصلی آنها دارد. افزایش اکسیژن به بافت ها و دادن مایعات IV اغلب برای کاهش سطح اسید لاکتیک استفاده می شود.

اسیدوز لاکتیک ناشی از ورزش را می توان در خانه درمان کرد. توقف کاری که برای آبرسانی و استراحت انجام می دهید، اغلب کمک کننده واقع می گردد. نوشیدنی های ورزشی جایگزین الکترولیت، به هیدراتاسیون کمک می کند، اما آب معمولا بهترین گزینه است.

بر اساس علت اصلی، درمان های اسیدوز لاکتیک اغلب منجر به بهبودی کامل می شود. گاهی اوقات ممکن است نارسایی کلیه یا نارسایی تنفسی ایجاد شود. در صورت عدم درمان، اسیدوز لاکتیک می تواند کشنده باشد.

پیشگیری از اسیدوز لاکتیک

پیشگیری از اسیدوز لاکتیک نیز با توجه به علت آن تعیین می شود. در صورت مبتلا بودن به دیابت، HIV یا سرطان، شرایط و داروهای مورد نیاز خود را با پزشک در میان بگذارید.

اسیدوز لاکتیک ناشی از ورزش را می توان با هیدراته ماندن و دوره های استراحت طولانی بین جلسات ورزشی جهت پیشگیری انجام داد.

اجتناب از مصرف الکل بسیار مهم است.

توجه : مطالب پزشک من از منابع خارجی ترجمه شده و تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد . از این رو توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست .

منابع:

healthline

lactic-acidosis